Συνάδελφοι – ισσες,
Πολύς λόγος γίνεται τον τελευταίο καιρό σχετικά με την αναγκαιότητα ή μη συγχώνευσης ή και κατάργησης σχολικών μονάδων. Ήδη, ο διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κάλεσε σε ανοιχτή συζήτηση τους Διευθυντές των σχολικών μονάδων του Νομού μας, προκειμένου να καταθέσουν τις απόψεις των Συλλόγων για το θέμα. Η ΕΛΜΕ Ν. Κιλκίς, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ιδιάζουσες οικονομικές συγκυρίες που αντιμετωπίζει η Πολιτεία, όσο και την κοινωνική και παιδαγωγική διάσταση του ζητήματος, θεωρεί σκόπιμο να υποβάλει σε ανοικτή διαβούλευση τις παρακάτω παραμέτρους του θέματος:
Ως προς την παιδαγωγική διάσταση του ζητήματος, θεωρούμε σκόπιμο να τονιστεί ότι οι μικρές σχολικές μονάδες μπορεί να μην διευκολύνουν διοικητικά ή και να επιβαρύνουν οικονομικά, ωστόσο εξυπηρετούν τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών, ιδίως του γυμνασίου, λόγω της ιδιαιτερότητας που έχει η πρώιμη εφηβική ηλικία. Το μικρό σχολείο δεν παύει να λειτουργεί σαν «δεύτερο σπίτι» των παιδιών που ζουν σε μικρές, πολλές φορές απομονωμένες κοινωνίες, και στερούνται από άλλες προσλαμβάνουσες. Άλλωστε, σε διαφορετική περίπτωση, οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να μετακινούνται καθημερινά, διανύοντας χιλιόμετρα και δαπανώντας πολύτιμο από τον –έτσι κι αλλιώς– ελάχιστο ελεύθερο χρόνο που διαθέτουν. Επίσης, θεωρούμε ότι πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και το κόστος των μετακινήσεων τους καθώς και τυχόν αύξηση της μαθητικής διαρροής.
Η συγχώνευση, και ακόμη περισσότερο η κατάργηση, σχολείων κινείται στην κατεύθυνση του οικονομικού εξορθολογισμού που επιτάσσει το μνημόνιο και η τρόικα. Ωστόσο, κατά πόσο λαμβάνεται υπόψη σε μια τέτοια διαδικασία το κοινωνικό κόστος που επιφέρει η στέρηση σχολείου από μια μικρή, τοπική κοινωνία; Το σχολείο λειτουργούσε πάντοτε ως σημείο αναφοράς για τις μικρές κοινωνίες, ως κύτταρο πολιτισμού και ως πόλος έλξης για την ανάληψη και την οργάνωση πρωτοβουλιών που ενισχύουν τον κοινωνικό ιστό και αναβαθμίζουν πολιτιστικά την περιφέρεια. Άλλωστε, δεν έχει πάψει να αποτελεί πάγιο κοινωνικό αίτημα η αποκέντρωση, ώστε να αποσυμφοριστούν τα αστικά κέντρα από τη συσσώρευση πληθυσμού, ενώ η ενίσχυση των ανθρώπων που ζουν στην περιφέρεια πρέπει να αποτελεί τόσο κοινωνική, όσο και εθνική προτεραιότητα.
Επιπλέον, η συγχώνευση και η κατάργηση σχολείων δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα έλλειψης στις υπάρχουσες υποδομές. Ήδη στην πόλη του Κιλκίς αντιμετωπίζουμε σοβαρό πρόβλημα στέγασης και υποδομών όσον αφορά τόσο τα γυμνάσια, όσο και τα λύκεια της πόλης, αφού δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που εργαστήρια, αποθήκες ή ακόμη και υπόγεια έχουν μετατραπεί σε σχολικές αίθουσες. Από την άλλη, η κατάργηση των σχολικών μονάδων θα οδηγήσει κτίρια και υποδομές στην αχρηστία, αφού δεν έχει προηγηθεί μία εμπεριστατωμένη μελέτη αξιοποίησής τους από τις τοπικές κοινωνίες. Υπάρχουν, άλλωστε, παραδείγματα από την ευρύτερη περιφέρεια του νομού Κιλκίς που αποδεικνύουν κάτι τέτοιο.
Επίσης, η συγχώνευση και κυρίως η κατάργηση σχολείων ενέχει τον κίνδυνο να μειωθούν οι θέσεις εργασίας των εκπαιδευτικών, να αυξηθεί ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα, να οδηγηθούμε σε συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα με σχολεία «ιδρυματικού τύπου», όπου κυριαρχεί η αποξένωση μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων, με όλα τα παρεπόμενα που μπορεί αυτό να έχει για την εκπαιδευτική διαδικασία (αύξηση της εφηβικής παραβατικότητας, έλλειψη υγιούς άμιλλας και ένταση του ανταγωνισμού, αδυναμία σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας, δημιουργία «γκέτο» μεταξύ των μαθητών, αδυναμία ελέγχου έναντι προβλημάτων που ταλανίζουν τους έφηβους, όπως τα ναρκωτικά, κ.ά.)
Κλείνοντας, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι η Παιδεία αποτελεί πριν από όλα δημόσιο κοινωνικό αγαθό, συνταγματικά κατοχυρωμένο, για όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες. Ο αποκλεισμός μαθητών στην ελεύθερη πρόσβαση προς τη γνώση, και μάλιστα με όρους οικονομικούς και προσχήματα λογιστικού περιεχομένου, εντείνει την ταξικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, προκαλεί διακρίσεις και παραβιάζει το δικαίωμα στη γνώση.
Σε κάθε περίπτωση, καλό θα ήταν όσοι διατείνονται ότι ενδιαφέρονται για την εξυγίανση των οικονομικών της Παιδείας να αναλογιστούν αν η κατεύθυνση που ακολουθούν εξυπηρετεί πράγματι τις οικονομικές ανάγκες, ή αντίθετα, αν προκαλεί άλλες, με πολλαπλάσιο κόστος (αύξηση στις δαπάνες μετακίνησης, δημιουργία κολοσσιαίων σχολικών συγκροτημάτων με πολλές υποδομές, αύξηση του κόστους συντήρησης κ.ά.)
Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι «εκεί που κλείνει ένα σχολείο, ανοίγει μια φυλακή» (Βίκτωρ Ουγκώ). Πώς φτάσαμε, λοιπόν, να αναρωτιόμαστε για τις συνθήκες που επικρατούν όταν επιβάλλεται το αντίθετο;
